Hardloopnieuws

Plotse dood bij jonge sporters

Zondagavond komt het Belgische wetenschapsprogramma OverLeven met een aflevering over jonge sportgoden die plotseling sterven. Dit kwam afgelopen jaren steeds vaker in het nieuws. Telkens keek de wereld verbaasd toe hoe
jonge, fitte, kerngezonde voetballers of wielrenners plotseling dood neervielen op het veld of in de bocht. Hoe komt het dat jonge sportmensen zo plots, zonder enige aanleiding overlijden? Is het een gevolg van topsport, of doping? Of hadden ze een hart dat niet geschikt was voor topsport? Topcardiologen Pedro Brugada en Hein Heidbuchel, fysiologen, sportartsen en sporters geven de antwoorden. Uitzending: zondag 30 april, van 21.05 tot 21.45 uur op Canvas Belgie. Hieronder een inleiding

Grote klap
Pedro Brugada (cardioloog – OLVZ Aalst): “Wat je ziet in de media is de top van de ijsberg. Maar ik zie niks anders, elke dag opnieuw, dan mensen met hartritmestoornissen. Al 25 jaar lang zie ik families die jonge mensen verliezen. U ziet het niet gebeuren, u ziet alleen de ambulance passeren. Maar het is wel gebeurd. Het gebeurt in België veel frequenter dan we eerst dachten.”Hein Heidbuchel (UZ Gasthuisberg Leuven): “Mij verbaast het niet dat atleten plots overlijden als je weet hoeveel een topatleet van zijn hart vraagt. De trainingsschemas zijn er op gericht om steeds meer uit een lichaam en uit een hart te halen. En hoe meer we dat proberen, hoe vaker we hartproblemen zullen zien.”Hein Heidbuchel (UZ Gasthuisberg Leuven): “Toen we in het begin van de jaren negentig de eerste atleten plots zagen overlijden, was het een grote verrassing dat de klassieke oorzaken die je in de handboeken leest, niet aanwezig waren bij de atleten die wij hier te zien kregen. En dat was dus een soort van puzzel, uitdaging.”Pedro Brugada (cardioloog – OLVZ Aalst): “Het enige symptoom dat de mensen vooraf kunnen hebben, zijn aanvallen van bewustzijnverlies. Maar helaas – en dat is een heel groot probleem – bij heel veel van de mensen is het eerste symptoom: plotse dood.”Bob Heylen (patiënt Brugada syndroom): “Ik heb nooit vreemde dingen aan mijn hart gevoeld. Het was voor mij dan ook een grote klap. Ik had totaal niet verwacht dat er iets ernstig mis zou zijn.”

Raadsel
Afgelopen jaren kwam het fenomeen steeds vaker in het nieuws. Jonge sportgoden die tijdens een wedstrijd of training plots sterven. Telkens opnieuw keek de wereld verbaasd toe hoe jonge, fitte en kerngezonde voetballers of wielrenners plotseling dood neervallen op het veld of in de bocht. In 2003 leidt de dood van de voetballer Marc Vivien Foé tot een discussie over de grote fysische belasting van topsport. Voor het oog van de camera zakt de Kameroenees tijdens de Confederations Cup in elkaar. Kort nadien overlijden ook de voetbalprofs Fehér uit Hongarije en de Braziliaan Serginho.
Hoe komt het dat jonge sportmensen zo plots en zonder enige aanleiding overlijden? Is het door topsport, of doordoping? Of hadden ze een hart dat niet geschikt was voor topsport? En kan het ook u en mij overkomen?In de jaren 90 raakt sportcardioloog Hein Heidbuchel in Leuven geïntrigeerd door het hoge aantal plotse wielerdoden. Op twee jaar tijd sterven in België en Nederland niet minder dan 18 jonge, gezonde topsporters. Zo kijkt sportdokter Chris Goossens in 1995 machteloos toe hoe zijn jonge Braziliaanse topvoetballer Augusto Candido dood neervalt. Volledig onverwachts. De oorzaak is nog steeds een raadsel.

Syndroom van Brugda
Wielrenner Kristof Depoorter had meer geluk. Op zijn 16e ontsnapt hij aan de dood tijdens een kermiskoers. Zijn sportdokter stuurt hem onmiddellijk naar het universitaire ziekenhuis in Leuven. Daar ontdekt Professor Hein Heidbuchel na een hele reeks onderzoeken een vreemd patroon in het hartritme van Kristof. In diezelfde periode doet cardioloog Pedro Brugada in Aalst een belangrijke ontdekking.Professor Pedro Brugada wilde eerst helemaal geen dokter worden. Hij schildert en speelt in Barcelona bij een folkgroep. Per toeval komt hij in Nederland, en later in Aalst terecht. Er komt een keerpunt in Brugadas leven als op een dag in 1986 een man binnenwandelt die door het dolle heen is. De man is wanhopig. Hij is illegaal uit Polen gevlucht. Zijn driejarige dochter is net aan een hartstilstand gestorven. Zijn zoontje Lech valt vaak flauw. De vader heeft zelf zijn zoontje al een paar keer gereanimeerd.Op het cardiogram van het hart van Lech ziet professor Brugada signalen die hij nog nooit heeft gezien. Dezelfde signalen kwamen voor op het cardiogram van het overleden zusje. Ook het cardiogram van de moeder toont dezelfde afwijkingen. Door een genetische fout kan het hartritme plots op hol slaan. Zonder hulp sterft de patiënt na 10 minuten. Sinds de ontdekking is de fatale hartritmestoornis in de hele wereld bekend als het syndroom van Brugada.

Topsporters
Na verder onderzoek blijkt dat de aandoening helemaal niet zo zeldzaam is. In de Westerse wereld ontwikkelen twee mensen op duizend de fatale ritmestoornis. In Japan en Thailand is plotse dood een van de belangrijkste doodsoorzaken bij mannen onder de 40. Ook Vlaanderen is één van de clusters. Verbazend is wel dat de structuur van hun hart van iemand met het Brugada-syndroom volledig normaal is. De mechaniek werkt perfect. De fout zit elders;De basis van cardiologie is simpel, zeggen professor Heidbuchel en professor Brugada. Het hart is als een automotor. Er is de mechaniek: de kleppen en de pomp, de brandstof: het bloed en er is het elektrische circuit. Deze elektrische bedrading is van levensbelang voor het hart. Elektriciteit is het begin van het leven. Als daar een fout in sluipt, dan is plotse dood niet veraf.In Leuven merkt cardioloog Hein Heidbuchel na een reeks testen dat Kristof Depoorter niet aan het Brugada syndroom lijdt. De oorzaak moet iets anders zijn. Professor Heidbuchel heeft een vermoeden. Al jaren ziet hij atleten met eenzelfde hartpatroon. Ze zijn volledig gezond, en hebben geen aangeboren afwijkingen. Wel hebben ze één ding gemeen: het zijn stuk voor stuk topsporters.

© Canvas